Βασικές γνώσεις Υγείας, Διατροφής & Ευεξίας

Η αυξημένη φυσική δραστηριότητα ενός ατόμου βελτιώνει την Ευρωστία του κι έχει πολλαπλές ευεργετικές επιδράσεις στην υγεία του. Κατά αντίστροφο τρόπο, όσο πιο εύρωστο είναι ένα άτομο, τόσο περισσότερο δραστήριο γίνεται.

ΤΑΚΤΙΚΗ ΣΩΜΑΤΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ & ΣΩΣΤΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ : 

ΕΓΓΥΗΣΗ ΚΑΛΗΣ ΥΓΕΙΑΣ, ΕΥΕΞΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΖΩΗΣ

Αν τροφή πλείον παρά φύσιν εισέλθει, τούτο Νόσον ποιεί“.  ΙΠΠΟΚΡΑΤΕΙΟΣ Λόγος

Άσκει των περί το σώμα γυμνασίων μή τά πρός τήν ρώμην, αλλά τα πρός την υγείαν, τούτο δ΄αν επιτύχεις, εί λήγοις των πόνων έτι πονείν δυνάμενος“.    ΙΣΟΚΡΑΤΗΣ προς ΔΗΜΟΝΙΚΟ

Των ακινήτων βίων φθείρονται και απογηράσκουσιν αι σύμφυτοι δυνάμεις“.    ΠΛΟΥΤΑΡΧΟΣ

Εύρηται επί τή τού ανθρώπου υγίειητε καί τροφή και σωτηρίη“. ΙΠΠΟΚΡΑΤΗΣ, περί Αρχαίης Ιατρικής (38)

Η αποστολή της ιατρικής επεκτείνεται πολύ πιο πέρα από το θεραπευτικό έργο της. Σκοπό της πάντοτε θα αποτελεί η σωτηρία της ζωής, ή και της σωματικής ευεξίας του ανθρώπου, αλλά και η ακέραιη προστασία της υγείας του. Άρα, η καταπολέμηση της νόσου όχι  μόνο εκ των υστέρων, αλλά ως ιατρική προληπτική, εμμέσως  σημαίνει αναγωγή της ιατρικής σε διαιτητική, δηλαδή στο πώς να τρέφονται και πώς να συμπεριφέρονται  οι άνθρωποι, ώστε να διατηρούν την ψυχοσωματική τους κατάσταση σε επίπεδο ικανής αντιμετώπισης ενδεχόμενων επικείμενων νόσων. Η τάση, λοιπόν, της ιατρικής στην σημερινή σύγχρονη κοινωνία ενδείκνυται να είναι λιγότερο “Ιασώ” και περισσότερο “Υγιείη“, δηλαδή αποτρεπτική της νόσου εκ των προτέρων. 

Η μέριμνα της προληπτικής ιατρικής αγωγής επιτυγχάνεται με τις έγκαιρες χρονικά και κατάλληλες προ – θεραπευτικές παρεμβάσεις , ώστε να συμμορφώνεται πειθαρχημένα (απαιτούμενος εσωτερικός αυτοέλεγχος) ο άνθρωπος στις θεμελιώδεις επιστημονικές αρχές / διαιτητικές συστάσεις και σύγχρονα διατροφικά πρότυπα κατανάλωσης.

Να γνωρίζει, δηλαδή, τι να πράττει και τι να παραλείπει από τα πλείστα όσα προσφέρει σ΄αυτόν  ο πολιτισμός ή και η μεγαλόδωρη, αλλά και αδυσώπητη φύση :  

  • Ποιες τροφές και με τι μέτρο να λαμβάνει και ποιες να αποφεύγει
  • Με τι ρυθμό να εργάζεται και πώς να ψυχαγωγείται
  • Πώς να μην παρασύρεται σε υπέρμετρες απολαύσεις (π.χ. μακροπρόθεσμα βλαπτικές), σε

              υπερκόπωση ή στο λεγόμενο άγχος 

  • Πώς να φροντίζει την ψυχοσωματική του ευρωστία με συστηματική φυσική δραστηριότητα

 

Η δίαιτα και η άσκηση αποτελούν τα πιο ισχυρά μέτρα που διαθέτουμε για την πρόληψη και την αντιστροφή των χρόνιων εκφυλιστικών παθήσεων στις ανεπτυγμένες δυτικές χώρες. Μάλιστα, η μόνιμη τροποποίηση της διατροφικής συμπεριφοράς αποτελεί τελικά το πιο καθοριστικό παράγοντα για την πρόληψη και θεραπεία των νοσημάτων  φθοράς (μερικά από τα οποία έχουν την αφετηρία τους συχνά στην παιδική ακόμη ηλικία), αφού με βάση τα τελευταία έγκυρα επιστημονικά δεδομένα διαπιστώνεται ότι βασικοί προδιαθεσικοί παράγοντες κινδύνου για τα καρδιαγγειακά και μεταβολικά νοσήματα, όσο και για ορισμένες μορφές καρκίνου, σχετίζονται με τη διατροφή, η οποία φαίνεται να παρεμβαίνει καθοριστικά στην αιτιολογία των νοσημάτων αυτών.

Οι εκφυλιστικές ασθένειες της μέσης και τρίτης ηλικίας έχουν προσλάβει διαστάσεις επιδημίας στο χώρο της δημόσιας υγείας.  Πληθώρα διεθνών Οργανισμών και επιστημονικών φορέων / Ιδρυμάτων επισημαίνουν ότι οι κατάλληλοι διαιτητικοί χειρισμοί θα μπορούσαν να μειώσουν καθοριστικά τη συχνότητα εμφάνισης πολλών χρόνιων παθήσεων που αφορούν ολόκληρο σχεδόν το σύγχρονο νοσολογικό φάσμα στις ανεπτυγμένες δυτικές χώρες :  διάφορες μορφές κακοήθων νεοπλασιών (παχέος εντέρου, στήθους, ενδομητρίου), μεταβολικό σύνδρομο, αυτοάνοσα, δυσλιπιδαιμίες, υπέρταση, ισχαιμική καρδιακή νόσος, μη- ινσουλινοεξαρτώμενος σακχ. διαβήτης τύπου 2, οστεοπόρωση.

Βαδίζοντας πλέον προς τα μέσα του 21ου αιώνα οι περισσότερες από τις διατροφο-εξαρτώμενες αυτές παθολογικές καταστάσεις, που εμφανίζονται στους ενήλικες κυρίως στο πλαίσιο μιας σύνθετης πολυπαραγοντικής αιτιολογίας, ανάγονται στον εξής αιτιοπαθογενετικό μηχανισμό : Το μέσο σημερινό διαιτολόγιο χαρακτηρίζεται από σημαντικές διατροφικές υπερβολές / παρεκκλίσεις, κακοσιτισμό και ποιοτικές ανεπάρκειες που αφορούν, (1) την πολύ αυξημένη ενεργειακή πρόσληψη, την υπερβολική κατανάλωση κορεσμένων ζωικών λιπιδίων, ολικού λίπους, άλατος, υπερ-επεξεργασμένων υδατανθράκων, αλκοόλ, καφεΐνης, φαγητών “κατά” παραγγελία σε πακέτο (2) τη δραστική μείωση της πρόσληψης φυτικών ινών / λαχανικών, καθώς και ανεπεξέργαστων δημητριακών ολικής άλεσης, (3) το ασταθές και ακανόνιστο ωράριο γευμάτων (σε συνδυασμό με ακανόνιστες ποσότητες), (4) τη συστηματική παράλειψη της κατανάλωσης πρωινού γεύματος .

—————————————————————————————————————————————-

    Ο  ΣΥΝΔΥΑΣΜΟΣ :

          ► της  ακατάλληλης  σύνθεσης  του  διαιτολογίου (ποσοτικά, ποιοτικά)

          ► του  μακροχρόνιου  υποσιτισμού  ή  κακοσιτισμού

          ► των  υψηλών  ενεργειακών / θρεπτικών  απαιτήσεων του οργανισμού

                        

      ΟΔΗΓΕΙ  ΣΕ  ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ  ΙΑΤΡΙΚΩΝ  ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΩΝ

                               

  1.    Συστηματική  ανεπάρκεια  κρίσιμων θρεπτικών συστατικών
  1.    Χρόνια κόπωση
  1.    Μειωμένη ανοσοποιητική προστασία
  1.    Μειωμένο επίπεδο θρέψης (αρνητικό ισοζύγιο αζώτου, καταβολισμός)
  1.    Αυξημένη προδιάθεση σε λοιμώξεις, κακώσεις και ασθένειες
  1.    Ορμονικές  διαταραχές
  1.    Εμμηνορρυσιακή  δυσλειτουργία
  1.    Μειωμένα  επίπεδα  οστικής  πυκνότητας (οστεοπενία)

   ——————————————————————————————————————————–

Ήδη βρίσκεται σε εξέλιξη η έντονη αναζωπύρωση του κλινικού ενδιαφέροντος για την ευνοϊκή χρήση διαιτητικών σχημάτων στη θεραπευτική αντιμετώπιση ποικίλων νοσολογικών εκφυλιστικών καταστάσεων.

Επιπλέον, οι σημαντικές πρόοδοι της μοριακής βιολογίας, κλινικής βιοχημείας και παθοφυσιολογίας του ανθρώπινου οργανισμού εξασφάλισαν τις μεθοδολογικές προϋποθέσεις για την επανεξέταση πολλών “δοξασιών” και “παραδεκτών” αντιλήψεων στο χώρο της διαιτητικής θεραπευτικής, με άμεσο αποτέλεσμα την αναθεώρηση πολλών απ΄ αυτές και τον εμπλουτισμό πολλών άλλων. Ιδιαίτερη έμφαση αποδίδεται πλέον στην αντιοξειδωτική και αντιφλεγμονώδη δράση των τροφών (κυρίως φυτικής προέλευσης), των φλαβονοειδών και του συνενζύμου Q-10 μέσω των μηχανισμών παγίδευσης των ελευθέρων ριζών και της αδρανοποίησης του ενεργού οξυγόνου.

Οι παράγοντες που συμβάλλουν στην δημιουργία των ελευθέρων ριζών (με πιο επικίνδυνες τα υπεροξείδια και τα υδροξύλια), μια κατάσταση γνωστή και υπό τον όρο “οξειδωτικό stress”  είναι :  το κάπνισμα, η ιονίζουσα ακτινοβολία, η ατμοσφαιρική ρύπανση, το stress του σύγχρονου τρόπου ζωής, η ηλιακή ακτινοβολία.

 

Η προσθήκη στη δίαιτα αντιοξειδωτικών συστατικών / παραγόντων μπορεί βάσιμα να ελαττώσει σημαντικά την καταστροφική δράση των ελεύθερων ριζών οξυγόνου στην κυτταρική μεμβράνη (προστασία της ακεραιότητάς της). Το οξειδωτικό stress  είναι υπεύθυνο για τη δυσλειτουργία του ενδοθηλίου των αγγείων, η οποία επιταχύνει την εξέλιξη της αθηροσκλήρυνσης (στεφανιαία καρδιαγγειακή νόσος).

 

 

ΕΙΔΙΚΕΣ  ΕΠΙΣΗΜΑΝΣΕΙΣ :


(1) Η υγιεινή διατροφή δεν είναι σε καμιά περίπτωση συνώνυμη της “εξαντλητικής δίαιτας”, της στέρησης των γευστικών απολαύσεων και την επιλογή υποθερμιδικών μόνο τροφών. Είναι ένας καθημερινός αγώνας για ισορροπημένο διαιτολόγιο και αποτελεί προσωπική υπόθεση του καθενός, ώστε να συνειδητοποιήσει ότι ο οργανισμός του έχει τις δικές του διατροφικές απαιτήσεις ανάλογα με την ηλικία, το σωματικό βάρος, την φυσική κατάσταση, το ιατρικό ιστορικό. ΣΩΣΤΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΣΗΜΑΙΝΕΙ ΚΑΛΗ ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΖΩΗΣ.

(2) Η συνεισφορά της διατροφής στην αύξηση του προσδόκιμου επιβίωσης και σε “καλύτερα” χρόνια :

ΑΠΟΛΑΥΣΗ

Με την συμμετοχή όλων των αισθήσεων αποτελεί καλό τρόπο χαλάρωσης και σύσφιξης οικογενειακών & κοινωνικών δεσμών. Παρουσιάζει άμεση συσχέτιση με την πολιτιστική μας ταυτότητα, παράδοση και κληρονομιά.

ΠΟΙΚΙΛΙΑ

Εάν εξαιρεθεί το γάλα για τα βρέφη, καμιά άλλη τροφή δεν παρέχει από μόνη της όλα τα θρεπτικά συστατικά που “απαιτεί” ο ανθρώπινος οργανισμός. Κάθε τροφή ή συνδυασμός τροφών περιέχει ένα διαφορετικό “μείγμα” θρεπτικών συστατικών, όπου στην σωστή αναλογία διαμορφώνει τις διαιτητικές συνήθειες του ατόμου. 

ΙΣΟΡΡΟΠΙΑ – ΕΠΑΡΚΕΙΑ

Όλα τα βασικά θρεπτικά συστατικά εφ΄ όσον καταναλώνονται με μετριοπάθεια, στις συνιστώμενες ποσότητες, αποτελούν ενδεικτικό μέτρο επαρκούς ψυχοσωματικής ισορροπίας.

(3) Σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις και τα πορίσματα των πρόσφατων επιστημονικών ερευνών, φαίνεται ότι η ενίσχυση του ανοσοποιητικού συστήματος του ανθρώπινου οργανισμού (και η διατήρηση του), με την προαγωγή της αντιοξειδωτικής προστασίας, θα αποτελέσει το κεντρικό σημείο αναφοράς και τη μετατόπιση του ενδιαφέροντος για τους ειδικούς διαιτολόγους στην επόμενη 30-ετία (2001-2030). Κατά τη γνώμη μας, δεν θ΄ αργήσει να αποκαλυφθεί η τεράστια φθορά της φυσικής αντοχής στον οργανισμό του σύγχρονου ανθρώπου, αφού ένας μεγάλος αριθμός αλληλοσυσχετιζόμενων ενοχοποιητικών παραγόντων θα συνεχίζει να επιταχύνει τη φθίνουσα αυτή πορεία :

  • Αύξηση ηλιακής ακτινοβολίας (φωτο-αλλεργίες, “τρύπα” όζοντος)
  • “Τρόμος” κι έντονη αβεβαιότητα των καταναλωτών σε διεθνές επίπεδο για την ασφάλεια & ποιότητα των τροφίμων
  • Αλόγιστη χρήση φυτοφαρμάκων, εντομοκτόνων & αντιβιοτικών, τα οποία έχουν κατακλύσει την διατροφική αλυσίδα με πολύ σοβαρά ερωτηματικά σ΄ ότι αφορά την αξιοπιστία της βιομηχανίας τροφίμων 
  • Ανεπιθύμητες “παρενέργειες” από τις βιοτεχνολογικές παρεμβάσεις σε φυτά και ζώα  (διοξίνες,  σπογγώδης εγκεφαλοπάθεια βοοειδών, ορμονούχο βοδινό κρέας, γενετικώς τροποποιημένα / μεταλλαγμένα αγροτικά προϊόντα) 
  • Αλλεργίες τροφογενούς αιτιολογίας και τροφική δυσανεξία 
  • Υπερκατανάλωση φαρμάκων (αλληλεπίδραση τροφής & φαρμάκων)
  • Υποκινητικότητα / καθιστική ζωή 
  • Δραματική αύξηση του επαγγελματικού stress και υπερεντατικών ρυθμών εργασίας  
  • Μείωση της χρονικής διάρκειας του θηλασμού (δηλαδή ελάττωση του χρόνου ανοσίας) και παιδική παχυσαρκία. 

Επιτακτική καθίσταται η ανάγκη θεωρητικής κατάρτισης / ενημέρωσης / αφομοίωσης γνώσεων και συμβουλευτικής για την ορθολογική διατροφική συμπεριφορά κάθε ατόμου με σταδιακό ρυθμό. Προτείνεται ο συνδυασμός της μεσογειακής πρότυπης παραδοσιακής δίαιτας με τις αντίστοιχες παρεμβάσεις και προσαρμογές ανά 10-ετία ζωής, υπό την καθοδήγηση πιστοποιημένου επαγγελματία διαιτολόγου. Επίσης, μελλοντικά, θα πρέπει να γίνει διάκριση των απαιτούμενων συνιστώμενων διατροφικών οδηγιών μεταξύ υγιών και ασθενών πληθυσμών.νών πληθυσμών αντίστοιχα.

(4) Oι παρακάτω έξι (6) βασικές συνήθειες φαίνεται να ασκούν τη μεγαλύτερη επίδραση στο γενικότερο επίπεδο της υγείας, όσο και στο προσδόκιμο επιβίωσης του ανθρώπου : 

  • Επαρκής ύπνος και ώρες ξεκούρασης / χαλάρωσης  
  • Τακτική συμμετοχή σε απλές ημερήσιες φυσικές δραστηριότητες  
  • Αποφυγή καπνίσματος
  • Ελεγχόμενη μακροχρόνια διατήρηση ευνοϊκού σωματικού βάρους  
  • Η μέτρια κατανάλωση αλκοόλ (κυρίως κρασί)
  • Τα ισορροπημένα σε ποσότητα, ποικιλία και επάρκεια θρεπτικών συστατικών γεύματα, συμπεριλαμβανομένου του πρωινού.

 

(5) Βασικές παράμετροι και  “πρωτόκολλο” διαδικασίας Διαιτητικής Φροντίδας (Nutrition care plan / process) :

  • Ιατρικό-Παθολογικό Αναμνηστικό (Health Screening).
  • Διαιτολογικό Ιστορικό / Κλινική Εξέταση (Nutritional Health Risk)  
  • Εκτίμηση Θρέψης / Μεταβολικός Έλεγχος  
  • Αξιολόγηση  // Διάγνωση / Πρόγνωση
  • Εκτίμηση “Ετοιμότητος” /  Καθορισμός Λογικών Στόχων /  Κινήτρων
  • Επανεκτίμηση / Τακτική Επικοινωνία (Follow-up)
  • Καθοδήγηση / Συμβουλευτική Εκπαίδευση για την τροποποίηση της διατροφικής συμπεριφοράς (προώθηση και αφομοίωση γνώσεων). Για το σκοπό αυτό, η καθιέρωση της κλίμακας “Εμπιστοσύνης” (απο 0 εώς 100%) για τη συμμόρφωση και την επιτυχία ενός επιδιωκόμενου στόχου είναι καθοριστικής σημασίας.

 

“Κρίσιμα σημεία” θεωρούνται η ικανοποίηση κι εμπιστοσύνη του διαιτούμενου στον ειδικό θεραπευτή, η αποδοχή και αναγνώριση του προβλήματός του, η θετική “αυτοενίσχυση” του εσωτερικού ελέγχου (λόγω μειωμένης αυτοεκτίμησης) με οριστικές λύσεις στις προσωπικές λανθασμένες συνήθειες, η αναγνώριση “αρνητικών” σημείων για την πρόληψη υποτροπών (αυτο-παρατήρηση), η μόνιμη / σταδιακή και μακροχρόνια συμμόρφωση στις διαιτητικές αλλαγές της συμπεριφοράς (οριστικές λύσεις), ο “θετικός παραδειγματισμός” από τις προηγούμενες αποτυχημένες διαιτολογικές εμπειρίες, η δημιουργική απασχόληση στον ελεύθερο χρόνο, η υιοθέτηση “συμβολαίου” με  ρεαλιστικούς και προγραμματισμένους στόχους (lifestyle changes).

Φόρμα Ενδιαφέροντος