Είσαι έγκυος ? Συγχαρητήρια για τα ευχάριστα νέα!!
Εάν κι εσύ έμαθες πρόσφατα ότι πρόκειται για να γίνεις μαμά, τότε βρίσκεσαι στον κατάλληλο οδηγό ώστε να προετοιμαστείς πλήρως για τις διατροφικές συνήθειες που είναι καλό να ακολουθήσεις μέσα στους επόμενους 9 μήνες της ζωής σου.
Είμαι σίγουρος ότι απασχολούν κι εσένα αυτές οι ερωτήσεις, γι’ αυτό θέλω να σε ενημερώσω ώστε να βρεις τις απαντήσεις σε όλα σου τα ερωτήματα γύρω από τη διατροφή, για εσένα και το διαρκώς αναπτυσσόμενο έμβρυο που κυοφορείς. Αν θέλεις να ακολουθήσεις ένα ισορροπημένο και σωστό πρόγραμμα διατροφής που να καλύπτει τις πολύ ιδιαίτερες διατροφικές ανάγκες αυτής της περιόδου τόσο του μωρού σου όσο και τις δικές σου, είμαι εδώ για σένα και για να δημιουργήσουμε το πρόγραμμα που σου ταιριάζει. Μαζί θα φτιάξουμε ένα διατροφικό πρόγραμμα με βάση τις πρόσφατες επιστημονικές κατευθυντήριες συστάσεις, που θα παρέχει όλα αυτά τα στοιχεία που είναι απαραίτητα και θα ξέρεις ότι κάνεις το καλύτερο και για τους δυο σας, φροντίζοντας έτσι το μωράκι σου να ξεκινήσει τη ζωή του με όλα τα απαραίτητα εφόδια για μια υγιή ανάπτυξη !!
Μια ισορροπημένη διατροφή πριν και κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης δίνει σ’ εσένα και στο νεογέννητο πολλά οφέλη, καθώς είναι απαραίτητη για :
Τι σημαίνει Ισορροπημένη Διατροφή ? Σίγουρα δεν χρειάζεται να τρως για δύο, αρκεί να καταναλώνεις μια ποικιλία τροφών με υπεύθυνες επιλογές και συνιστώμενες ποσότητες. Να απολαμβάνεις τα κύρια γεύματα σε σταθερό ωράριο και ποσότητες. Να αποφεύγεις συστηματικά τα πολύ λιπαρά και πικάντικα τρόφιμα.
Τα πιο πρόσφατα ερευνητικά στοιχεία δεν αφήνουν κανένα περιθώριο αμφιβολίας, ότι η υγιής ανάπτυξη του εμβρύου εξαρτάται σχεδόν αποκλειστικά από την σωστή διατροφή της μητέρας του και τις μητρικές μεταβολικές προσαρμογές οι οποίες αφορούν πολλά όργανα ή / και ιστούς του σώματος.
Η κύηση χαρακτηρίζεται από δύο θεμελιώδεις αναβολικές δράσεις, οι οποίες εμφανίζουν αμοιβαία αλληλεπίδραση:
Η επιτυχημένη κύηση καθορίζεται και από την επάρκεια της διατροφικής κατάστασης / θρέψης της μητέρας πριν από την σύλληψη. Τότε δηλαδή που συνήθως οι μητέρες αγνοούν την εγκυμοσύνη τους, καθώς επιδρά στις κρίσιμες διαδικασίες της ανάπτυξης του εμβρύου, που αρχίζουν νωρίς κατά την κύηση, καθώς και τη διαθεσιμότητα των θρεπτικών συστατικών για το έμβρυο. Η ανεπάρκεια και η κακή κατάσταση θρέψης της μητέρας έχει ως αποτέλεσμα την αύξηση των δεικτών περιγεννητικής – βρεφικής νοσηρότητος, θνησιμότητος, προωρότητας (διαταραχές που σχετίζονται με την φυσιολογική ενδομήτρια ανάπτυξη και βιωσιμότητα του εμβρύου). Η διαθεσιμότητα και η παροχή θρεπτικών συστατικών στο αναπτυσσόμενο έμβρυο εξαρτάται από τη διατροφική κατάσταση της μητέρας, η οποία με τη σειρά της εξαρτάται από τα αποθέματά της σε θρεπτικά συστατικά, τη διαιτητική της πρόσληψη και τις ανάγκες της σε θρεπτικά συστατικά. Η διασφάλιση επαρκούς παροχής θρεπτικών συστατικών στο έμβρυο κατά τη διάρκεια της κύησης εξαρτάται επίσης από τη λειτουργία του πλακούντα, η οποία καθορίζεται στην αρχή της κύησης και μπορεί να επηρεάζεται από τη διατροφή της μητέρας κατά τη διάρκεια των πρώτων εβδομάδων της εγκυμοσύνης. Οι ενδοκρινικές και μεταβολικές απαντήσεις της μητέρας που λαμβάνουν χώρα στις αρχές της εγκυμοσύνης επηρεάζουν με τη σειρά τους την παροχή και τη χρήση των διαθέσιμων θρεπτικών συστατικών στο ταχέως αναπτυσσόμενο έμβρυο στα μεταγενέστερα στάδια της κύησης.
Η διατροφή της εγκύου κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης φαίνεται ότι ασκεί μακροπρόθεσμες επιδράσεις στην υγεία του βρέφους και κατά την ενήλικη ζωή. Στοιχεία από επιδημιολογικές μελέτες, αλλά και πολυάριθμες κλινικές και πειραματικές μελέτες, καταδεικνύουν ότι το έμβρυο επηρεάζεται από την έκθεση της μητέρας του σε διάφορους παράγοντες, μεταξύ των οποίων και οι διατροφικοί, στους οποίους ανταποκρίνεται προσαρμοστικά ενδομητρίως. Η προσαρμογή αυτή μπορεί να οδηγήσει σε μόνιμες αλλαγές (στο μεταβολισμό, την ορμονική σύνθεση και την ανταπόκριση των ιστών στις ορμόνες), που το καθιστούν ευάλωτο σε διάφορα νοσήματα κατά την ενήλικη ζωή. Η θεωρία της “αναπτυξιακής προέλευσης των νοσημάτων της ενήλικης ζωής” (Developmental origins of adult disease Theory), γνωστή και ως υπόθεση του «Barker», δίνει μία ερμηνεία για την αυξημένη συχνότητα εμφάνισης χρόνιων νόσων στον άνθρωπο, που εκτίθενται σε μη- ιδανικό ενδομήτριο περιβάλλον. O Barker και οι συνεργάτες του έδειξαν ότι το χαμηλό βάρος γέννησης σχετίζεται με αυξημένο κίνδυνο καρδιαγγειακών νοσημάτων στη μέση ηλικία. Ακολούθησαν πολλές μελέτες που πράγματι τεκμηρίωσαν ότι το χαμηλό βάρος γέννησης σχετίζεται επίσης με υπέρταση, αντίσταση στην ινσουλίνη, σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2, δυσλιπιδαιμία και κεντρική παχυσαρκία στην ενήλικη ζωή. Η θεωρία αυτή έχει πυροδοτήσει έναν μεγάλο αριθμό περαιτέρω μελετών, κυρίως σε επίπεδο πειραματόζωων, για την ανεύρεση των μηχανισμών που μπορεί να ευθύνονται για τις συσχετίσεις που αναφέρονται. Έτσι, παραδείγματος χάρη, ο σακχαρώδης διαβήτης τύπου 2, το μεταβολικό σύνδρομο καθώς και τα καρδιαγγειακά νοσήματα στους ενήλικες απογόνους μπορεί να προκληθούν από εμβρυϊκή ή/ και πρώιμη μεταγεννητική υπεργλυκαιμία ή υπερινσουλιναιμία, ως αποτέλεσμα της μητρικής υπεργλυκαιμίας κύησης ή/και της πρώιμης υπερβολικής σίτισης μετά τη γέννηση. Η τεκμηρίωση συσχέτισης μεταξύ της ενδομήτριας περιόδου ανάπτυξης του οργανισμού, και της υγείας στην ενήλικη ζωή αναδεικνύει τη σημασία της ενημέρωσης όλων των γυναικών σε αναπαραγωγική ηλικία για την υπευθυνότητα που πρέπει να επιδεικνύουν κατά την περίοδο της εγκυμοσύνης και τις χρονικές περιόδους γύρω από αυτή.
Ορισμένες περιπτώσεις εγκύων γυναικών κινδυνεύουν περισσότερο να παρουσιάσουν προβλήματα υγείας και χρειάζονται ειδικές διαιτητικές οδηγίες, προκειμένου να εξασφαλιστεί η ομαλή εξέλιξη της εγκυμοσύνης τους. Πιο συγκεκριμένα, σε καταστάσεις :
1. | Μακροχρόνιου υποσιτισμού και υποθρεψίας. Πλήρη αντένδειξη αποτελεί η μερική και ολική χορτοφαγία (vegeterianism). |
2. | Έναρξης εγκυμοσύνης με σωματικό βάρος χαμηλότερο του φυσιολογικού (ΒΜΙ < 20). |
3. | Υπερβολικής αύξησης του σωματικού βάρους (κίνδυνος εμφάνισης οιδημάτων, υπέρτασης και συμπτωμάτων προεκλαμψίας, σακχ. διαβήτη). |
4. | Παχυσαρκίας πριν από την έναρξη της εγκυμοσύνης, με την πλήρη αποφυγή διαιτών αδυνατίσματος (< 1500 kcal ημερησίως). Για όλες αυτές τις περιπτώσεις αυξημένου σωματικού βάρους προτείνεται το test καμπύλης σακχάρου αίματος κατά τον 4ο – 5ο μήνα της κύησης. Πολύ μεγάλος κίνδυνος υπέρτασης και σακχ. διαβήτη. Τα ποσοστά εμβρυϊκής θνησιμότητος είναι υψηλότερα στις περιπτώσεις όπου το αρχικό σωμ. βάρος της μητέρας ξεπερνούσε τα 78.0 kg. |
5. | Πολύδυμης εγκυμοσύνης (δίδυμα, τρίδυμα). |
6. | Εγκυμοσύνης σε γυναίκες < 18 και > 36 ετών |
7. | Πολλαπλές εγκυμοσύνες, με μικρά χρονικά διαστήματα ανάμεσα στους τοκετούς (< 2 ετών). |
8. | Συνύπαρξης της εγκυμοσύνης με σοβαρές παθήσεις όπως ο σακχαρώδης διαβήτης, η υπέρταση, οι αναιμίες διαφορετικής αιτιολογίας. Σε συστηματική ανασκόπηση της βιβλιογραφίας (70 μελέτες κατά το χρονικό διάστημα 1977-2007) οι υπέρβαρες, παχύσαρκες και παθολογικά παχύσαρκες γυναίκες, σε σχέση με τις φυσιολογικού βάρους (πριν από την εγκυμοσύνη), βρέθηκε να έχουν κατά 97%, κατά 300% (τριπλάσιο) και 500% (5-πλάσιο) κίνδυνο εμφάνισης σακχαρώδους διαβήτη κύησης, αντίστοιχα (Torloni et al., 2009). Σε σχέση με τη διενέργεια καισαρικής τομής, συστηματική ανασκόπηση και μετα-ανάλυση (11 μελέτες κατά το χρονικό διάστημα 1996-2007) διαπίστωσε ότι σε σχέση με τις γυναίκες φυσιολογικού βάρους, ο κίνδυνος καισαρικής τομής (επιλεκτικής ή/και επείγουσας) αυξάνεται κατά 50% στις υπέρβαρες γυναίκες, ενώ διπλασιάζεται στις παχύσαρκες..!! |
9. | Εγκυμοσύνης σε καπνίστριες και αλκοολικές γυναίκες, που συνοδεύονται, κατά κανόνα, από πολύ σοβαρές επιπτώσεις : Πρόωρη αποβολή, κίνδυνοι εμφάνισης εμβρυϊκού συνδρόμου αλκοόλης, χαμηλού σωματικού βάρους του εμβρύου, δυσμορφίες οργάνων και συγγενείς ανωμαλίες, μειωμένη ικανότητα παραγωγής αντισωμάτων στον οργανισμό του εμβρύου, χαμηλός δείκτης νοημοσύνης και διανοητικής καθυστέρησης του εμβρύου. |
10. | Εγκυμοσύνης με συνδυασμούς των παραπάνω παραγόντων. |
Πολύ επικίνδυνος θεωρείται ο διαβήτης της εγκυμοσύνης (αφορά περίπου το 3-5% των εγκύων) και γενικά υποχωρεί μετά τον τοκετό στις περισσότερες γυναίκες (~85 %). Ως κύρια επιπλοκή εμφανίζεται η μακροσωμία του νεογνού και η αυξημένη πιθανότητα ανάπτυξης παχυσαρκίας κατά την εφηβεία. Κινδυνεύει περισσότερο από διαβήτη της κύησης η έγκυος που και η ίδια είχε γεννηθεί υπέρβαρη (δηλ. > 4 kg), έχει κληρονομικότητα, είναι παχύσαρκη και παρουσιάζει ιστορικό αποβολών. Γενικά, η εγκυμοσύνη προδιαθέτει σχετικά από μόνη της στην εμφάνιση διαβήτη, διότι οι περισσότερες από τις ορμόνες που παράγονται από τον πλακούντα (οιστρογόνα, προγεστερόνη) “παρεμποδίζουν “την δράση της ινσουλίνης.
Σε κάθε περίπτωση πάντως, απαιτείται συστηματική παρακολούθηση της ομαλής εξέλιξης της εγκυμοσύνης, καθώς και η απόλυτα τεκμηριωμένη ενημέρωση των συνεπειών και των κινδύνων στις μέλλουσες μητέρες από την εξειδικευμένη ομάδα επιστημόνων κατά περίπτωση (ειδικό παθολόγο, διαβητολόγο, διαιτολόγο, μαία).
Έχει διαπιστωθεί ότι ο κίνδυνος πρόωρης αποβολής ήταν υψηλότερος μεταξύ της 6ης και της 8ης εβδομάδος της κύησης (το 78% των αποβολών συνέβησαν σ΄ αυτό το στάδιο της εγκυμοσύνης). Το κάπνισμα διπλασιάζει τον κίνδυνο πρόωρης αποβολής όπου γενικότερα, μπορεί και να ευθύνονται (συνδυαστικά) :
Ø Το stress |
Ø Τα γονίδια |
Ø Το “υπερδραστήριο” ανοσοποιητικό σύστημα |
Ø Τα οινοπνευματώδη ποτά (ιδίως κατά το α΄ τρίμηνο) |
Ø Το βεβαρημένο μαιευτικό ιστορικό (εκτρώσεις, αποβολές) |
Ø Η ηλικία της εγκύου |
Ø Η αυξημένη κατανάλωση καφεΐνης (> 2 φλ./ημ. ροφημάτων καφέ, τσάι, αναψυκτικά) |
Μέγεθος σώματος και βάρος πριν από την εγκυμοσύνη |
|
1. Κατά το αρχικό στάδιο πρέπει να εκτιμηθεί λεπτομερώς η διατροφική κατάσταση / θρέψη της εγκύου, με την λήψη κλινικού / ιατρικού ιστορικού κι εφαρμογής ειδικών εργαστηριακών / ανοσολογικών εξετάσεων (έμφαση στις ενδείξεις υποσιτισμού). Οι διατροφικές ελλείψεις στη διάρκεια της εγκυμοσύνης εμφανίζουν ανεπιθύμητες επιδράσεις στη μητέρα και στο βρέφος.
2. Άριστος μεταβολικός έλεγχος επιτυγχάνεται με τη διατήρηση σταθερού ωραρίου και της ποσότητας των βασικών και δευτερευόντων ημερησίων γευμάτων.
3. Σύμφωνα με τα πρόσφατα επιστημονικά δεδομένα, συνιστάται θρεπτικά επαρκές και ισορροπημένο διαιτολόγιο συνολικής ημερήσιας ενεργειακής πρόσληψης μεταξύ 1600 έως 1900 kcal. Ιδιαιτέρως επιβάλλεται και σε απόλυτη προτεραιότητα η ημερήσια πρόσληψη με τη διατροφή τουλάχιστον :
(4) | Σε προληπτική βάση προτείνεται συμπληρωματική ημερήσια χορήγηση σκευασμάτων, κυρίως φυλλικού οξέος (400 mg), δισθενούς σιδήρου (Fe 2+), ιχθυέλαιων ω-3 (DHA) και vit. D. To λιπίδιο DHA εμπλέκεται στην ομαλή ανάπτυξη και λειτουργία της όρασης και του κεντρικού νευρικού συστήματος. Η ανεπάρκεια της vit. D κατά την εγκυμοσύνη έχει συνδεθεί με αυξημένο κίνδυνο προεκλαμψίας, σακχαρώδους διαβήτη κύησης, διαταραχή της δημιουργίας των οστών του εμβρύου, πρόωρου τοκετού, χαμηλού βάρους γέννησης για την ηλικία κύησης, νεογνικής ραχίτιδας, ελαττωμένης οστικής πυκνότητας και σοβαρής υπασβεστιαιμίας, με ή χωρίς σπασμούς στο νεογνό. Ειδική προσοχή απαιτείται στις ανάγκες σε φυλλικό, λόγω του αυξημένου κυτταρικού πολλαπλασιασμού που συντελείται για την ανάπτυξη των ιστών της μήτρας και του πλακούντα, την ανάπτυξη του εμβρύου και την αύξηση του όγκου του αίματος της εγκύου. Επίσης, το φυλλικό έχει σημαντικό ρόλο στη σύνθεση των νουκλεϊκών οξέων και στην κυτταρική διαίρεση, στη ρύθμιση της γονιδιακής έκφρασης, στον μεταβολισμό των αμινοξέων και στη σύνθεση των νευροδιαβιβαστών. Η επαρκής πρόσληψη φυλλικού οξέος κατά την περίοδο της σύλληψης, για την πρόληψη των συγγενών διαμαρτιών / ελλειμάτων του νευρικού σωλήνα (όπως η μηνιγγοκήλη, η δισχιδής ράχη και η ανεγκεφαλία), έχει καθοριστική σημασία. Οι διαμαρτίες αυτές σχετίζονται με σημαντική νοσηρότητα και θνησιμότητα, και αποτελούν τις συχνότερες διαμαρτίες του νευρικού συστήματος και ίσως τις δεύτερες σε σειρά συχνότητας, μετά τις συγγενείς ανωμαλίες του καρδιαγγειακού συστήματος. Τρόφιμα πλούσια σε φυλλικό οξύ (> 50 μg / 100 gr τροφίμου) είναι : Ø Ομάδα Λαχανικών (Σπανάκι, μπρόκολο, μαρούλι, χόρτα, μαϊντανός, άνηθος, ρόκα, σπαράγγια, αγκινάρες, λαχανάκια Βρυξελλών) Ø Όσπρια (Φασόλια όλων των ειδών, φακές, φάβα, ρεβύθια) Ø Αμυλούχα λαχανικά (φασολάκια, αρακάς, μπάμιες) Ø Άλλα τρόφιμα (καρύδια, αμύγδαλα, Ταχίνι, κρόκος αυγού). |
(5) | Σ΄ότι αφορά την πρόσληψη σιδήρου είναι αναμφισβήτητο ότι οι ανάγκες σε σίδηρο είναι μεγαλύτερες από τη μέση απορροφούμενη ποσότητα. Ωστόσο για τη χορήγηση (ή μη-) σκευάσματος απαιτείται (κατά περίπτωση) λεπτομερής διατροφική αξιολόγηση της εγκύου. Σε κάθε περίπτωση, η συνολική ημερήσια δόση συμπληρώματος δισθενούς σιδήρου δεν πρέπει να υπερβαίνει τα 200 mg/ημ. (δηλ. έως 60 mg στοιχειακού σιδήρου), επειδή μεγαλύτερες δόσεις έχουν σχετιστεί με παρενέργειες και δεν συμβάλλουν στην πλήρη απορρόφηση και περαιτέρω βιολογική αξιοποίησή τους. Επιβάλλεται να περιοριστεί στο ελάχιστο η χρήση ροφημάτων σε καφέ, τσάι, σόδας και αναψυκτικών τύπου Cola (δυσχεραίνεται εξαιρετικά η απορρόφηση σιδήρου). Η έλλειψη σιδήρου μπορεί να οδηγήσει σε αναιμία και ενδομήτρια καθυστέρηση της ανάπτυξης του εμβρύου (IUGR), ενώ φαίνεται να συνδέεται με διαταραχές στη συμπεριφορά και τις γνωσιακές λειτουργίες στην παιδική ηλικία. |
(6) | Σε κάθε περίπτωση, θα πρέπει η αιμοσφαιρίνη ορού (Hb) να διατηρείται σε επίπεδο >12 g/dL έως το τελικό στάδιο της εγκυμοσύνης. |
(7) | Απαιτείται προσοχή στο επαρκές ψήσιμο του κρέατος, στο καλό πλύσιμο των ωμών φυλλωδών λαχανικών και φρούτων, με την παράλληλη αποφυγή των αλλαντικών παντός τύπου (κίνδυνος τοξοπλάσμωσης). Ειδικότερα, οι οδηγίες που δίνονται σχετικά με την πρόληψη των τροφιμογενών λοιμώξεων (τοξοπλάσμωση, λιστερίωση, λοίμωξη από σαλμονέλα και Cambylobacter), γενικά κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, είναι να αποφεύγεται η κατανάλωση ωμού ή μη- καλοψημένου κρέατος καθώς και επεξεργασμένων προϊόντων αυτού (ιδιαίτερα των πουλερικών), ωμών ψαριών και θαλασσινών, ωμών αυγών (είτε τροφίμων που περιέχουν ωμά ή μερικώς μαγειρεμένα αυγά, όπως π.χ. σπιτική μαγιονέζα), μη- παστεριωμένου γάλακτος και μαλακών τυριών. Τα αυγά θα πρέπει να μαγειρεύονται μέχρι να γίνουν σφικτά. Τα φρούτα και τα λαχανικά θα πρέπει να πλένονται πολύ καλά πριν καταναλωθούν και να καταναλώνονται αμέσως μετά την παρασκευή τους. Επιπλέον, θα πρέπει να αφαιρείται η φλούδα από τους βολβούς και από τα τρόφιμα που αναπτύσσονται εντός του εδάφους πριν από την κατανάλωση ή το μαγείρευμά τους. Αυτές οι τροφές θα πρέπει να αποθηκεύονται χωριστά από τα υπόλοιπα τρόφιμα, προκειμένου να αποφευχθεί η “διασταυρωμένη” επιμόλυνση. Οι προπαρασκευασμένες σαλάτες, που περιέχουν ήδη κομμένα και πλυμένα ωμά λαχανικά, πρέπει να αποφεύγονται από τις εγκύους. Τα μαγειρεμένα τρόφιμα θα πρέπει να καταναλώνονται αμέσως μετά την παρασκευή τους, τόσο εντός του σπιτιού όσο και σε εστιατόρια (είτε να θερμαίνονται πολύ καλά προ της κατανάλωσής τους). Οι έγκυες γυναίκες θα πρέπει να προσέχουν ιδιαιτέρως το θέμα της ασφάλειας των τροφίμων στην περίπτωση που γάτες έχουν πρόσβαση στην κουζίνα τους. |
(8) | Η αύξηση του σωμ. βάρους σε καμία περίπτωση δεν θα πρέπει να υπερβαίνει τα 2-2,5 kg το μήνα (ιδιαίτερα κατά το 3ο τρίμηνο). Δηλαδή σημασία έχει όχι μόνο αν η γυναίκα είναι υπέρβαρη ή παχύσαρκη κατά την έναρξη της εγκυμοσύνης της, αλλά και αν προσλαμβάνει υπέρμετρο βάρος και με ποιο ρυθμό κατά τη διάρκεια αυτής. Η συνιστώμενη αύξηση βάρους κατά την εγκυμοσύνη σύμφωνα με το Αμερικανικό Εθνικό Ινστιτούτο Ιατρικής (Institute of Medicine, 2009) : |
| ||||||||||||||
* Όπου ΒΜΙ : Σωμ. βάρος (σε kg) / Ύψος 2 (σε m) κατά την έναρξη της εγκυμοσύνης
** Σε περίπτωση δίδυμης κύησης προσθέτουμε 5 kg (ανά κατηγορία)
*** Στη διεθνή βιβλιογραφία δεν υιοθετείται απόλυτα η σύσταση για τις παχύσαρκες εγκύους, καθ΄ότι δεν υπάρχει απόλυτη ομοφωνία στις κατευθυντήριες οδηγίες και στα ερευνητικά δεδομένα για την ενδεδειγμένη αύξηση του σωματικού βάρους.
(9) Πιθανοί κίνδυνοι για την υγεία της μητέρας και του εμβρύου από την κατανάλωση ψαριών :
Παρ΄ότι αποτελούν πλούσιες πηγές ω-3 λιπαρών οξέων και άλλων θρεπτικών συστατικών, ωφέλιμων για
την υγεία, όμως σε κάποιες περιπτώσεις αποτελούν πηγές τοξικών ουσιών, όπως βαρέων μετάλλων και
οργανικών μολυντών. Από τα βαρέα μέταλλα κυριότερο παράδειγμα είναι ο μεθυλυδράργυρος, ενώ από
τους οργανικούς μολυντές, τα πολυχλωριωμένα διφαινύλια (polychlorinated biphenyls, PCBs) και οι
διοξίνες. Ποια ψάρια είναι πιθανότερο να έχουν μεγαλύτερες συγκεντρώσεις τοξικών ουσιών ?
Τα μεγαλύτερα σε μέγεθος, σαρκοφάγα ψάρια που ζουν περισσότερο, όπως ο ξιφίας, ο καρχαρίας και
άλλα καρχαριοειδή, έχουν μεγαλύτερες συγκεντρώσεις μεθυλυδραργύρου, σε σχέση με τα μικρότερα
ψάρια που ζουν λιγότερο. Καθώς ο μεθυλ-υδράργυρος βρίσκεται στους μυς των ψαριών, η αφαίρεση
ορισμένων τμημάτων των ψαριών ή ο τρόπος μαγειρέματος δεν συμβάλλουν σημαντικά στη μείωση των
συγκεντρώσεων του μετάλλου. Όσο για τις διοξίνες και τα πολυχλωριωμένα διφαινύλια που είναι
λιπόφιλες ουσίες είναι πιθανότερο να βρεθούν σε λιπαρά ψάρια. Ωστόσο, η αφαίρεση του δέρματος, των
εντοσθίων και η επιλογή ενός τρόπου μαγειρέματος που να καταλήγει σε μείωση της συγκέντρωσης του
λίπους συμβάλλουν στη μείωση των συγκεντρώσεων αυτών των μολυντών. Είναι σημαντικό να τονιστεί
ότι πολλά είδη ψαριών αποτελούν καλές πηγές των απαραίτητων ω-3 λιπαρών οξέων, ενώ παράλληλα
έχουν χαμηλές συγκεντρώσεις μεθυλ-υδραργύρου. Ωστόσο, ενδέχεται να έχουν όμως αυξημένες
συγκεντρώσεις οργανικών μολυντών. Επίσης, πρέπει να τονιστεί ότι δεν μπόρεσαν να εντοπιστούν
ερευνητικές μελέτες που να υπολογίζουν τα επίπεδα των παραπάνω αναφερόμενων ρυπαντών του
περιβάλλοντος στα ψάρια που αλιεύονται στις ελληνικές θάλασσες. Οι παραπάνω αναφερόμενες
μελέτες βασίζονται στη μέτρηση των παραγόντων αυτών σε ψάρια που καταναλώνονται σε περιοχές
όπως η Αμερική και η Ασία. Ωστόσο, τα μικρά σε μέγεθος λιπαρά ψάρια των ελληνικών θαλασσών
ενδεχομένως να είναι λιγότερο μολυσμένα σε σχέση με τα μεγάλα ψάρια των ωκεανών.
Συμπερασματικά : Είναι σημαντικό να τονιστεί ότι με βάση την ισχύουσα γνώση, η μέτρια
κατανάλωση ψαριού, που μεταφράζεται σε εβδομαδιαία κατανάλωσή του (1-3 μερίδες/εβδομάδα),
είναι ευεργετική για την υγεία και αντισταθμίζει κατά πολύ τους πιθανούς κινδύνους. Χρειάζεται ιδιαίτερη
προσοχή από τους επαγγελματίες υγείας ώστε το μήνυμα της αποφυγής κατανάλωσης ψαριών με υψηλή
περιεκτικότητα σε βαρέα μέταλλα και οργανικούς μολυντές να μην παρερμηνευτεί και να οδηγήσει σε
μείωση της συνολικής ποσότητας κατανάλωσης ψαριού από το γενικό πληθυσμό αλλά και από τις
εγκύους. Το μήνυμα είναι σαφές και αφορά την ποιότητα, όχι την ποσότητα των καταναλισκόμενων ψαριών.
(10) | Διατρεφόμενη σωστά μια μέλλουσα μητέρα θα έχει : Ø Εγκυμοσύνη και τοκετό χωρίς επιπλοκές Ø Μια κυοφορία σωστά αναπτυσσόμενου εμβρύου (διανοητικά και σωματικά) Ø Ένα παιδί γεμάτο ευεξία, με σωστές βάσεις για υγιή πνευματική και σωματική ανάπτυξη. |
1. Δυσκοιλιότητα
2. Ναυτία
3. Καούρες
▶ Να μην αμελείτε τις περιοδικές εξετάσεις εγκυμοσύνης σας, σύμφωνα με τις υποδείξεις του μαιευτήρα-γυναικολόγου σας. Πρέπει να ενημερώνετε το γιατρό σας για οποιαδήποτε ανωμαλία που μπορεί να παρατηρήσετε.
▶ Αποφεύγετε το αλκοόλ και το κάπνισμα.
▶ Ακολουθείτε μια ισορροπημένη και υγιεινή διατροφή, προσπαθήστε να καταναλώνετε τρόφιμα μαγειρεμένα στη σχάρα ή βραστά και αυξήστε σε μέτριο βαθμό τα φρούτα, τα λαχανικά και τα όσπρια.
▶ Μειώστε τα τρόφιμα με υπερβολική ποσότητα ζωικού κορεσμένου λίπους και όσα περιέχουν υπερβολικά σάκχαρα και αλάτι.
▶ Περιορίστε τις ποσότητες. Μην «τρώτε για δύο».
▶ Διατηρείτε το δέρμα καθαρό, προσέχοντας ιδιαίτερα την υγιεινή των γεννητικών οργάνων.
▶ Χρησιμοποιείτε άνετα και φαρδιά ρούχα. Φοράτε άνετα παπούτσια, αποφεύγοντας τα ψηλά τακούνια καθώς και τα παπούτσια με εντελώς επίπεδη σόλα.
▶ Δεν συνιστάται η χρήση κορσέ, καλσόν και καλτσών που ασκούν τοπική πίεση, εκτός από τις περιπτώσεις που το συμβουλεύει ο γιατρός.
▶ Εάν η εγκυμοσύνη εξελίσσεται φυσιολογικά, δεν χρειάζεται να αλλάξουν ή να διακοπούν οι σεξουαλικές συνήθειες, υπό την προϋπόθεση ότι δεν προκαλούν ενοχλήσεις στη μητέρα.